Мектеп біліміндегі Қазақтың математикалық әділеттігі -- оқылатын оқулық пен оқытушылармен баршаны жабдықтау
Қаралымдар: 30 / PDF жүктеулері: 55
DOI:
https://doi.org/10.32523/bulmathenu.2024/3.3Кілт сөздер:
Математикалық әділеттілік, Математика – жүйелі ғылым, мектептегі математикалық білім беру, даусыз сараптама, тікелей сабақта қолданылатын әдістемелер, мектеп оқушыларының жас ерекшеліктеріне байланысты қабілеттері, математикалық жетілу, математиканы түсіну, синопсин-мазмұн.Аңдатпа
Мектепте математиканы оқыту әділеттілігі шын мәнісінде білім алушыларға өз қабілетін «Математикалық жетілу» деңгейіне жету барысында қолдану мүмкіндігін мемлекет тарапынан толық және егжей-тегжейлі қамтамасыз ету. Не туралы айтып отырғанымызды толық бүгі-шігін ажыра отырып түсіну үшін бастауыш мектеп математикасындағы бір ғана тақырыпты қарастыру жеткілікті:таңдауымызша алынған бірлік кесінді негізінде ұзындықтары бөлімдері әртүрлі жай бөлшектер болатын кесінділер салып, салынған екі кесінді ұзындықтарының сандық мәндері арқылы салыстырымсыздығы мен осы бір қарағанда шешілмейтінде есептің шешуге мүмкіндік беретін Математика құдіретінің кереметтілігі.
Білім беру үрдісінде мемлекет пен оқушыны ажырата білу қажет – біріншісі білім алуға мүмкіндік бергенімен екіншісіне жауап бермейді, алайда жоғары сападағы білім алу үшін моральдық және материалдық ынталандыру болуы керек: Данышпан Абай айтқандай " Білімдіден шыққан сөз, Талаптыға болсын кез. Нұрын, сырын көруге Көкрегінде болсын көз. «Айтшы-айтшылап» жалынар, Ұққыш жансып шабынар. Ұқпай жатып жалығар, ұйқылы-ояу бойкүйез", әрине білімді меңгеру жеке сипатқа ие және “Атты суға апаруға болады, бірақ ішуге мәжбүрлей алмайсың” принципіне бағынады.
«Әділеттілік» халықаралық білім беру кеңістігіндегі көп қырлы тақырып – бұл экономика, инфрақұрылым және технология мықты дамыған және кедейлік пен теңсіздікті сипаттайтын, көбінесе біріншісіне жататын елдерінің отарлауында болған экономикасы жан жақты емес «Жаһандық Солтүстік» және «Жаһандық Оңтүстік» түріндегі ғаламның бөлінуі. Бұл «Оқулықтардың сапасы тұрғысындағы тең дәрежеде білім» немесе «Білім алушылардың сұраныстарын ескере отырып, оқу бағдарламаларын әзірлеу және енгізу», «Білім берудегі теңсіздікті жоюға бағытталған педагогикалық стратегиялардың тиімділігін бағалау», «Білімге қолжетімділікті қамтамасыз етудегі технологияның рөлі» сынды кәсіби көзқарастағы әртүрлі әлеуметтану, экономикалық, педагогикалық, құқықтық және саяси көзқарастардағы зерттеулер.
Мақала көп жылдық тәжірибеге және бұрын жасалған идеяларға негізделген бірнеше жылда айтарлықтай көлемде нәтижесін беретін жүйелі түрде құрылған Қазақстан Республикасының Ұлттық бағдарламасын қамтиды.
Шегерілген әр сағат барлық сыныптар үшін және әрбір оқушы үшін бір математика сабағын тиімсіз етеді және мемлекетке адам-сағатпен барлық оқушылардың көлемінде шығын келтіреді: 13.04.2015 ж. және одан бұрын, 1974 жылдан бастап та «Мен, Нұрлан Темірғалиев, тікелей маман ретінде «Қазақстан Республикасының қазіргі математика-информатика саласының деңгейі бойынша төтенше жағдай» жариялануын талап етемін»; 31.01.2019 ж. «Алғыр бала Иманбектің болашағын сақтайық»; 12.07.2020 ж. «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі бекіткен барлық мектеп математикасы оқулықтарына 13 жұмыс күні ішінде бір ғана Ғалия Тауғынбаева күмәнсіз сараптама жүргізе алады»; 4.11.2021 ж. «30 жылдық тәуелсіз Қазақстанның Білім және ғылым жүйесі тіпті Рамануджанның ой-өрісіндей мүмкіндігі бар қазақты математикалық Мауглиге айналдырады»; 2024 жылғы 1 шілдедегі «2023-2024 оқу жылында 5 миллион оқушы бүкіл мектеп математикасы бойынша, жоғары мектепте математикаға негізделген барлық мамандықтар бойынша оқытылмады, бұл математика, компьютер ғылымдар және AI-ML салаларындағы халықаралық деңгейде алғышебтегі ТМжәнеҒЗИ Қазақстан Республикасының 10 жылдық бюджетіне де тапсырыс беруге болмайтын ұлттық бағдарламасы бар жағдайда орын алуы»; «Бір ғана Бастауыш мектептің «Бөлімдері әртүрлі жай бөлшектерді салыстыру» тақырыбының мысалында «Алдымен пән бойынша теорияны толық меңгеру, тек содан кейін ғана оқушылардың меңгеруге қол жетімділігі мен қолжетімсіздігін түсінуді қамтитын әдістеме және ешуақытта керісінше емес» тұрғысындағы оқытуға рұқсат беру»; 30.10.2024 және осыған дейінгі, кейінгі басқа да даталар, «Оқулықтар мен ғылыми басылымдарда, рецензияларда көрнекі түрде ғылыми, ғылыми-әдістемелік қателер жіберген тұлғалар осы бөлімнің қызмет аясынан өмір бойына шығарыла отырып, «тиісті мекеменің қара тізіміне» енгізілу қажет -- бұдан еш нәрсе бүлінбейді, тек жақсарады, кезінде үйренбеген ешқашан да үйренбейді, өзі білімсіз білім бере алмайды” қағидасы заң ретінде қабылдансын.
Әдебиеттер тізімі
Образование, которое мы можем потерять // Сборник. – Москва: Московский государственный университет имени М.В.~Ломоносова; Институт компьютерных исследований. 2003. – 360 с.
Пока еще не слишком поздно. Доклад Национальной комиссии Соединенных Штатов Америки по преподаванию математики и естественных наук в 21-м веке. Перевод с английского. C.205-286 из [Сборник. – Москва: Московский государственный университет имени М.В. Ломоносова; Институт компьютерных исследований. 2003. – 360 с].
Равные возможности для всех детей. Проект программы реформ в области образования Президента Соединенных Штатов Америки Джорджа Буша. C. 287-324. Перевод с английского. C.287-322 из [Сборник. – Москва: Московский государственный университет имени М.В. Ломоносова; Институт компьютерных исследований. 2003. – 360 с].
Президент — о создании новой системы преподавания математики [электронный ресурс]. Газета "Газета.uz". URL: https://www.gazeta.uz/ru/2020/06/12/math/. Дата обращения: 29.06.2024.
«ОСОБЕННОСТИ НАЦИОНАЛЬНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ, ИЛИ КАЗАХСТАН В УСЛОВИЯХ МАССОВОЙ ОСТЕПЕНИЗАЦИИ И ДИПЛОМИЗАЦИИ [электронный вариант]. Лаборатория общих проблем образования и науки, Институт теоретической математики и научных вычислений (ИТМиНВ), Евразийский национальный университет имени Л.Н.Гумилева, Астана.
Морозова Е.А., Петраков И.С., Скворцов В.А., Международные математические олимпиады. - Москва: Провещение, 1976. – 289 с.
Темiрғалиев Н., Әубакiр Б., Баилов Е., Потапов М.К., Шерниязов К. Алгебра және анализ бастамалары, X-XI кластар. -Алматы: "Жазушы", 2002. -382 б.
Темиргалиев Н., Аубакир Б., Баилов Е., Потапов М.К., Шерниязов К. Алгебра и начала анализа, для X-XI классов. Алматы:"Жазушы", 2002. -423 с.
Темірғалиев Н., «Математикалық анализ», 1 том, Алматы: Мектеп, 1987 – 288 б.
Темірғалиев Н., «Математикалық анализ» , 2 том, Алматы: Ана тілі, 1991 – 280 б.
Темірғалиев Н., «Математикалық анализ» , 3 том, Алматы: Білім, 1997 – 450 б.
Темірғалиев Н., «Математикалық анализ» (өңделген және толықтырылған екінші басылым) – Астана, 2024 – 2000 б.
Темиргалиев Н. Предисловие Главного редактора журнала «Вестник ЕНУ. Серия Математика. Информатика. Механика» о целях издания и путях их реализации // Вестник Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева, Серия Математика. Информатика. Механика. – 2018. - №1(122), С.8-69.
Математика: МЕТОДОЛОГИЯ и МЕТОДИКА. Казахстанская модель образования и науки. Материалы Института теоретической математики и научных вычислений ЕНУ им. Л.Н.Гумилева: III. Лаборатория математического образования в бакалавриате, магистратуре и Ph.D докторантуре, IV. Лаборатория по школьной математике, V. Лаборатория общих проблем образования и науки в РК (Электронное продолжающееся издание), Астана, 2024, С.1- 2245.
Тауғынбаева Ғ.Е., Жұбанышева А.Ж. Теория мен есептерден тұратын «Бір айнымалылы сандық функция шегі» атты негізгі тақырып бойынша кешенді дамыту. – Астана: "Булатов А.Ж."ЖК, 2024, 135 б.
Жұбанышева А.Ж., Тауғынбаева Ғ.Е., Дулатова А. Комплексная разработка базовой темы «Предел числовой функции одной переменной» в теории и задачах: учебное пособие. – Астана: "Булатов А.Ж."ЖК, 2024, 130 б.
Темірғалиев Н. Ақырлы нәтижелі элементар ықтималдықтар теориясы: оқулық. -Астана: Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi, 2024. -160 бет.
Темиргалиев Н. Элементарная теория вероятностей с конечным числом исходов: учебник -Астана: Евразийский национальный университет имени Л.Н.Гумилева, 2024. - 160 с.
Тауғынбаева Ғ.Е., Жұбанышева А.Ж. Ықтималдықтар теориясы бойынша есептер жинағы: оқулық. -Астана: "Булатов А.Ж."ЖК, 2023. – 214 б.
Жұбанышева А.Ж., Тауғынбаева Ғ.Е. Ықтималдықтар теориясы бойынша есептер жинағы: Электронды оқулық. -Астана. - 2023.
Темиргалиев Н., Жайнибекова М., Воказе К., О некоторых «понятных» понятиях школьной математики // Вестник Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева, Гуманитарные науки. – 2011. - №1(80), С.33-38.
Темиргалиев Н. , Жайнибекова М.А., Воказе К.Е., Анализ «понятных» понятий школьной математики // Математика в школе. - 2014 - №1, С.57-59.
Проскуряков И.В. Числа и многочлены. 2-е изд. – М.: Просвещение, 1965. –284 с.
Киселев А.П. Алгебра. Ч.1.- М.: ФИЗМАТЛИТ.2006.-152с.
Темиргалиев Н. Как быть с переместительным и сочетательными законами в средней школе?// Материалы Международной научной конференции, посвященной 105-летию академика С.М.Никольского «Современные проблемы анализа и преполавания математики», Москва, 2010, С.122-123.
Темиргалиев Н. Принципы создания и проведения экспертизы учебников по математике// Вестник Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева, 2009, №5 (72), С. 35-43.
Башмаков М. И. Алгебра и начала анализа, 10-11 классы. М., «Просвещение», 1992.- 351 с.
Киселев А.П. Алгебра: Часть первая; Учебник для 8-10 классов средней школы. –М.: ГУПИ МП РСФСР, 1963.-232 с.
Математическая энциклопедия. Том 5. М.: Сов. энциклопедия, 1977.- 1052с.
Виленкин Н.Я. и др. Математика. 5 класс: учеб. для общеобразоват. учреждений. – 24-е изд., испр. – М.:Мнемозина, 2008. -280 с.
Математика: Энциклопедия. М.: Большая Российская энциклопедия, 2003.
Темиргалиев Н. Научный, научно-методический и организационный отчет «Институт теоретической математики и научных вычислений (ИТМиНВ) Евразийского национального университета имени Л.Н.Гумилева в 2019 году (Часть II)». Вестник Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева. Серия Математика. Компьютерные науки. Механика. 2020. T. 132. No 3. С.31–69.
Джумакаева Г.Т., Темиргалиев Н. Метод анализа возрастных способностей учащихся к усвоению учебного материала //Вестник Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева, №1 (80), 2011, С.39-50.
Жубанышева А.Ж., Каримова Д. Мектеп оқушыларының жас ерекшеліктеріне байланысты мектеп бағдарламасындағы ықтималдықтар теориясын игерудің эмпирикалық әдісін жүзеге асыру, Наука и образование, 2015.
Темиргалиев Н. Теория вероятностей. Электронное издание. Институт теоретической математики и научных вычислений, Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева. Астана, 2012.
Vithal R., Brodie K., Subbaye R. Equity in mathematics education // ZDM – Mathematics Education, 2024). V.56, P.153-164. https://doi.org/10.1007/s11858-023-01504-4
Qiu X. L., Leung, F. K. Equity in mathematics education in Hong Kong: Evidence from TIMSS 2011 to 2019. Large Scale Assessments in Education, 2022. V.10(1), P.1–21. https://doi.org/ 10.1186/s40536-022-00121-z
Nortvedt G. A. Policy impact of PISA on mathematics education: The case of Norway // European Journal of Psychology of Education, 2018. V.33(3), P.427–444. https://doi.org/10.1007/s10212-018- 0378-9.
Boaler J. Mathematical Mindsets: Unleashing Students' Potential through Creative Math // Journal of Mathematics Education, 2016.
Gutiérrez, R. (2012). Context matters: How should we conceptualize equity in mathematics education? In B. Herbel-Eisenmann, J. Choppin, D. Wagner, and D. Pimm (Eds.), Equity in Discourse for Mathematics Education: Theories, Practices and Policies, 2012. P.17–33. Springer. https://doi.org/10.1007/978-94-007-2813-4
Ladson-Billings G. Toward a Theory of Culturally Relevant Pedagogy // American Educational Research Journal, 1995.
Leyva L.A. Unpacking the Male Superiority Myth in Mathematics Education // Journal of Urban Mathematics Education, 2017.
Kitchen R. S., and Berk, S. Educational Technology and Equity in Mathematics Education // Educational Technology Research and Development, 2016.
Schleicher A. Equity in Education: Breaking Down Barriers to Social Mobility // OECD Publishing, 2018.
Skovsmose O. Critical Mathematics Education // Philosophy of Mathematics Education Journal, 2011
Жүктеулер
Жарияланды
Дәйексөзді қалай келтіруге болады
Журналдың саны
Бөлім
