Рудин-Кейслер алдыңғы ретінің жалпылаулары және олардың теориялық-модельдік қолданыстары
Қаралымдар: 225 / PDF жүктеулері: 170
DOI:
https://doi.org/10.32523/bulmathenu.2025/2.1Кілт сөздер:
ультрасүзгі, ультракеңею, Рудин--Кейслер алғы реті, Комфорт алғы реті, ультрадәреже, шектік ультрадәрежеАңдатпа
Мақалада Рудин–Кейслердің алғы ретін жалпылай отырып, $\omega$-дағы $\beta\omega$ ультрасүзгілер жиынында $ R_\alpha $ (және $R_{<\alpha})$ қатынастары енгізілді. Бұл қатынастар $\omega_1$ ұзындықты, кірістіру бойынша қатаң өспелі және Рудин-Кейслер және Комфорт алғы реттерінің арасында жататын ординал тізбек құрайды. Мақалада осы қатынастардың композициясы ординалдарды көбейту амалына жақын операция арқылы өрнектелетіні көрсетілді. Бұл операцияны нақты есептеу $\alpha$ ординалы мультипликативті жіктелмесе және тек сонда ғана $ R_{<\alpha}$ қатынасы транзитивті екендігін (сондықтан алғы рет те болатындығын) көрсетеді. Ұсынылған құрылымдар бірқатар теориялық-модельдік салдарға ие. Жартылай топтардың ультракеңеюлері мен Комфорттың алғы реті арасындағы өзара байланыс туралы Гарсия-Феррейра, Хиндман және Штраусс нәтижелерін едәуір жалпылай отырып, авторлар мақалада кез келген $\mathfrak A$ моделі, $\mathfrak u$ ультрасүзгісі мен $\alpha$ ординалы үшін $\{\mathfrak u:\mathfrak u\,R_{<\alpha}\,\mathfrak v\}$ жиыны $\beta\mathfrak A$ ультракеңеюінде $\mathfrak A$ моделінің ішкі моделін құруы үшін $\alpha$ ординалы аддитивті жіктелмейтін болуы қажетті және жеткілікті екендігі дәлелденді. Сонымен қатар, ультрадәрежелер арқылы Бласс берген Рудин–Кейслер алғы ретінің сипаттамасын жалпылай отырып, авторлармен $R_\alpha$ қатынастарының, дербес жағдайда, шектеулі ультрадәрежелердің арнайы нұсқамалары арқылы Комфорт алғы ретінің сипаттамасы берілді.
Әдебиеттер тізімі
Blass A. R. Orderings on ultrafilters: PhD Thesis, Harward University, Cambridge, Mass., 1970.
Comfort W. W., Negrepontis S. The theory of ultrafilters. Part of the book series: Grundlehren math. Wiss., (GL,
Vol.211) Springer, 1974.
Garc´ıa-Ferreira S. Three orderings on (!) n ! , Top. Appl., 1993. V.50, P.119–216.
Garc´ıa-Ferreira S. Comfort types of ultrafilters, Proc. Amer. Math. Soc., 1994. V.120, P.1251–1260.
Garc´ıa-Ferreira S., Hindman N., Strauss D. Orderings of the Stone–Cech remainder of a discrete semigroup,
Top. Appl., 1999. Vol.97:1–2. P.127–148.
Goranko V. Filter and ultrafilter extensions of structures: universal-algebraic aspects, tech. report, 2007.
Hindman N., Strauss D., Algebra in the Stone–Cech Compactification: Theory and Applications, sec. rev. and
ext. ed., De Gruyter, 2012.
Poliakov N. L., Saveliev D. I. On ultrafilter extensions of first-order models and ultrafilter interpretations, Arch.
Math. Log., 2021. V.60. P.625–681.
Saveliev D. I. Ultrafilter extensions of models, Log. Appl., Lect. Notes Comp. Sci., Springer, 2011. P.162–177.
Saveliev D. I. On ultrafilter extensions of models, The Infinity Project Proc., CRM Documents, 11, S.-D. Friedman
et al. (eds.), 2012. P.599–616.






