Рудин-Кейслер алдыңғы ретінің жалпылаулары және олардың теориялық-модельдік қолданыстары


Қаралымдар: 225 / PDF жүктеулері: 170

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.32523/bulmathenu.2025/2.1

Кілт сөздер:

ультрасүзгі, ультракеңею, Рудин--Кейслер алғы реті, Комфорт алғы реті, ультрадәреже, шектік ультрадәреже

Аңдатпа

Мақалада Рудин–Кейслердің алғы ретін жалпылай отырып, $\omega$-дағы $\beta\omega$ ультрасүзгілер жиынында $ R_\alpha $ (және $R_{<\alpha})$ қатынастары енгізілді. Бұл қатынастар $\omega_1$ ұзындықты, кірістіру бойынша қатаң өспелі және Рудин-Кейслер және Комфорт алғы реттерінің арасында жататын ординал тізбек құрайды. Мақалада осы қатынастардың композициясы ординалдарды көбейту амалына жақын операция арқылы өрнектелетіні көрсетілді. Бұл операцияны нақты есептеу $\alpha$ ординалы мультипликативті жіктелмесе және тек сонда ғана $ R_{<\alpha}$ қатынасы транзитивті екендігін (сондықтан алғы рет те болатындығын) көрсетеді. Ұсынылған құрылымдар бірқатар теориялық-модельдік салдарға ие. Жартылай топтардың ультракеңеюлері мен Комфорттың алғы реті арасындағы өзара байланыс туралы Гарсия-Феррейра, Хиндман және Штраусс нәтижелерін едәуір жалпылай отырып, авторлар мақалада кез келген $\mathfrak A$ моделі, $\mathfrak u$ ультрасүзгісі мен $\alpha$ ординалы үшін $\{\mathfrak u:\mathfrak u\,R_{<\alpha}\,\mathfrak v\}$ жиыны $\beta\mathfrak A$ ультракеңеюінде $\mathfrak A$ моделінің ішкі моделін құруы үшін $\alpha$ ординалы аддитивті жіктелмейтін болуы қажетті және жеткілікті екендігі дәлелденді. Сонымен қатар, ультрадәрежелер арқылы Бласс берген Рудин–Кейслер алғы ретінің сипаттамасын жалпылай отырып, авторлармен $R_\alpha$ қатынастарының, дербес жағдайда, шектеулі ультрадәрежелердің арнайы нұсқамалары арқылы Комфорт алғы ретінің сипаттамасы берілді.

Автор өмірбаяндары

Николай Львович Поляков, HSE University

ф.-м.ғ.к., доцент, «Жоғары экономика мектебі» ұлттық зерттеу университеті, Мәскеу, Ресей Федерациясы.

Денис Игоревич Савельев, МФТИ Қазіргі заманғы математика жоғары мектебі

Аға ғылыми қызметкер, МФТИ Қазіргі заманғы математика жоғары мектебі, Мәскеу, Ресей Федерациясы

Әдебиеттер тізімі

Blass A. R. Orderings on ultrafilters: PhD Thesis, Harward University, Cambridge, Mass., 1970.

Comfort W. W., Negrepontis S. The theory of ultrafilters. Part of the book series: Grundlehren math. Wiss., (GL,

Vol.211) Springer, 1974.

Garc´ıa-Ferreira S. Three orderings on (!) n ! , Top. Appl., 1993. V.50, P.119–216.

Garc´ıa-Ferreira S. Comfort types of ultrafilters, Proc. Amer. Math. Soc., 1994. V.120, P.1251–1260.

Garc´ıa-Ferreira S., Hindman N., Strauss D. Orderings of the Stone–Cech remainder of a discrete semigroup,

Top. Appl., 1999. Vol.97:1–2. P.127–148.

Goranko V. Filter and ultrafilter extensions of structures: universal-algebraic aspects, tech. report, 2007.

Hindman N., Strauss D., Algebra in the Stone–Cech Compactification: Theory and Applications, sec. rev. and

ext. ed., De Gruyter, 2012.

Poliakov N. L., Saveliev D. I. On ultrafilter extensions of first-order models and ultrafilter interpretations, Arch.

Math. Log., 2021. V.60. P.625–681.

Saveliev D. I. Ultrafilter extensions of models, Log. Appl., Lect. Notes Comp. Sci., Springer, 2011. P.162–177.

Saveliev D. I. On ultrafilter extensions of models, The Infinity Project Proc., CRM Documents, 11, S.-D. Friedman

et al. (eds.), 2012. P.599–616.

Жүктеулер

Жарияланды

2025-06-30

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

Поляков N., & Савельев D. (2025). Рудин-Кейслер алдыңғы ретінің жалпылаулары және олардың теориялық-модельдік қолданыстары. Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің хабаршысы. Математика, компьютерлік ғылымдар, механика сериясы, 151(2), 6–11. https://doi.org/10.32523/bulmathenu.2025/2.1

Журналдың саны

Бөлім

Статьи